نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• نازنین تمری

دانشگاه ارومیه

چکیده

تقسیم‌بندی جهان به بخش‌های مختلف، از مسائلی است که با آغاز زندگی اجتماعی بشر در گوشه و کنار جهان شروع شده‌است و هنوز هم ادامه دارد. قدیمی‌ترین تقسیم‌بندی‌ها دارای جنبه اسطوره‌ای و افسانه‌ای است که از حدود اطلاعات جغرافیایی یا معتقدات مذهبی و قومی پیشینیان خود حکایت می‌کند. در سنت ایرانیان باستان، تقسیمات جغرافیایی متنوعی مشاهده می‌شود. هر کدام از این تقسیمات، در ذکر مناطق جغرافیایی، از آرایشی خاص پیروی می‌کنند که کانون توجه پژوهش حاضر است. نحوه پی‌هم‌آیی مناطق جغرافیایی در کتیبه‌های هخامنشی و ساسانی با آرایش جغرافیایی فهرست مهریشت، قدیمی‌ترین بخش‌های اوستا، یکسان است. ازآنجاکه این شباهت نمی‌تواند اتفاقی باشد، در این پژوهش به علت این مشابهت و یکسانی توجه شده و بررسی می‌شود.
در این پژوهش، این آرایش که نحوه پی‌هم‌آیی مناطق جغرافیایی را در جهت حرکت عقربه‌های ساعت، سیر خورشید در آسمان، نشان می‌دهد، از دیدگاهی دینی بررسی می‌شود. با توجه به تاثیر ایزد مِهر بر بافت فرهنگی و دینی ایرانیان باستان، پژوهش حاضر برای نخستین‌بار نقش این ایزد و تاثیر آن را در نحوه نگارش و آرایش فهرست‌های جغرافیایی در کتیبه‌های هخامنشی و ساسانی واکاوی می‌کند. 

کلیدواژه‌ها

• فهرست‌های جغرافیایی
• کتیبه‌های هخامنشی
• کتیبه‌های ساسانی
• مِهر
• مهریشت

موضوعات

• تاریخ ایران باستان

عنوان مقاله [English]

Mithra and the Arrangement of Geographical Lists in the Achaemenid and Sasanid Inscriptions

نویسنده [English]

• nazanin tamari

چکیده [English]

The division of the world is one of the issues that began with the social life of human in all over the world and still continues. The oldest division has mythical and legendary aspects that shows the geographical knowledge or religious and ethnic beliefs of their predecessors. Various geographical divisions can be seen in the ancient Iranians tradition. Each of these divisions follow the specific arrangement of listing the geographical areas, which discussed in this paper. The arrangement of geographical areas in Achaemenid and Sasanin inscriptions and in the Mihr Ya&scaront, the oldest of Avesta, are the same. Because of this similarity can’t be accidental, in this paper the cause of the similarities has been investigated. The arrangement of geographical areas in two lists ( inscriptions and Mihr Ya&scaront ) shows clockwise (sunwise) fashion, that investigated in religious view in this study. Due to the Mithra’s influence on cultural and religious context of the ancient Iranians, for the first time in present paper investigated the role of this god and his influence on the writing the geographical lists in the Achaemenid and Sasanin inscriptions.

کلیدواژه‌ها [English]

• geographical lists
• Achaemenid inscriptions
• Sasanid inscrptions
• Mihr Yašt