پژوهش های تاریخی

مقاله پژوهشی

مقاومت در برابر سیاست رفع حجاب دولت رضاشاه- مطالعه موردی: عدم همراهی قشر متوسط جدید آذربایجان

جعفر قلی پور؛ غلامعلی پاشازاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 دی 1401

https://doi.org/10.22108/jhr.2022.134210.2379

چکیده

مقاله حاضر به بررسی مقاومت‌های شکل گرفته در برابر سیاست منع حجاب در دوره رضاشاه می‌پردازد و به صورت موردی نارضایتی و عدم همراهی قشر متوسط جدید شاغل در ایالت آذربایجان دوره رضاشاه پهلوی با را مطالعه ... بیشتر مقاله حاضر به بررسی مقاومت‌های شکل گرفته در برابر سیاست منع حجاب در دوره رضاشاه می‌پردازد و به صورت موردی نارضایتی و عدم همراهی قشر متوسط جدید شاغل در ایالت آذربایجان دوره رضاشاه پهلوی با را مطالعه می‌کند. ضرورت مطالعات این چنینی، ناظر بر اهمیت طراحی نوع سیاست‌های‌ دولت و نظام سیاسی در عرصه‌های فرهنگی جامعه و به ویژه مناطق قومی کشور و اتخاذ استراتژی‌های پیشبرد آن‌هاست. رویکرد این پژوهش، توصیفی- تحلیلی است و از شواهد برگرفته از مطالعه اسناد تاریخی برجای مانده از آن دوره، برای تحلیل دلایل مقاومت یکی از عاملان اجتماعی موثر در فرایند منع حجاب استفاده شده است. هدف از این مطالعه، یافتن پاسخ به این پرسش است که چه عواملی زمینه را برای عدم همراهی کارکنان و ماموران دولتی آذربایجان در اجرای سیاست منع حجاب در این منطقه قومی فراهم نمود؟ نتایج بدست آمده نشانگر آن است که عوامل و مولفه‌های مختلفی به شکل‌گیری مقاومت مردم و اقشار مختلف منطقه آذربایجان از جمله قشر متوسط جدید آن در برابر تغییر یاد‌شده انجامید که از جمله آن‌ها می‌توان به: تلقی تضاد آن طرح با فرهنگ جاری، فقدان باور نیاز به اجرای آن،کوتاهی در ایجاد همخوانی بین رفع حجاب زنان آذربایجان با هنجارها، ارزش‌ها و عناصر فرهنگ بومی و محلی مردم، بی‌اعتنایی کارگزاران دولتی به هنجارها و عناصر فرهنگ بومی و محلی مردم، بهره‌گیری از شیوه‌های تبلیغی و ترویجی مختلف جهت اشاعه منع حجاب در بین اقشار مردم آذربایجان بدون فراهم ساختن زیرساخت‌های فرهنگی، اجتماعی لازم، اصرار دولت برای پیشبرد سیاست منع حجاب با توسل به الزام و اجبار و...، اشاره کرد.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

اعتبارسنجی گزارش‌ کشتی گرفتن پیامبر(ص) با رکانه بن عبد یزید و معجزه حرکت درخت در منابع اسلامی

سید مهدی لطفی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 دی 1401

https://doi.org/10.22108/jhr.2022.134074.2372

چکیده

بر پایه گزارش ابن اسحاق(150-151ق) ، پیامبر(ص) به هدف دعوت فردی بنام رکانه بن عبدیزید به اسلام با وی کشتی گرفته و امر کرده‌اند تا درختی به سوی آنان آمده و بجای خویش برگردد. دو واقعه متوالی کشتی گرفتن و حرکت درخت ... بیشتر بر پایه گزارش ابن اسحاق(150-151ق) ، پیامبر(ص) به هدف دعوت فردی بنام رکانه بن عبدیزید به اسلام با وی کشتی گرفته و امر کرده‌اند تا درختی به سوی آنان آمده و بجای خویش برگردد. دو واقعه متوالی کشتی گرفتن و حرکت درخت در گزارش ابن اسحاق(150-151ق) ، در منابع تاریخی و حدیثی در قالب دو روایت مستقل کشتی گرفتن و معجزه حرکت درخت نقل شده است. افزون بر اختلاف منابع در نحوه نقل دو واقعه، صحت و اعتبار این گزارش‌ها نیز نیازمند تأمل و بررسی است. مقاله حاضر ضمن اعتبارسنجی سندی و بررسی تبار گزارش‌ها، بر رصد تغییرات متنی و تحلیل آنها و مقایسه متون با یکدیگر تمرکز کرده است؛ تا علاوه بر شناسایی مصدر اصلی گزارش‌ها، اصالت و اعتبار آنها را نیز روشن سازد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که گزارش‌‌های موجود از واقعه کشتی گرفتن و حرکت درخت، دچار اضطراب متنی هستند و از نظر زمان، اهداف و اشخاص مؤثر در گزارش، در تعارض با یکدیگر قرار دارند. نتایج تاریخ‌گذاری گزارش‌ها نیز حاکی از آن است که گزارش‌ ابن اسحاق(150-151ق) به عنوان قدیمی‌ترین نسخه در دسترس از این واقعه که دو موضوع کشتی گرفتن و معجزه حرکت درخت را در خود جای داده، مصدر دیگر گزارش‌های بعدی بوده است. از آنجا که گزارش ابن اسحاق(150-151ق) از نظر انتساب، مخدوش و از نظر ساختار متنی نیز فاقد ملاک‌های معتبر است؛ گزارش‌های مبتنی بر آن نیز فاقد اعتبار محسوب می‌شوند.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

تبیین و تحلیل سیر ارتباط علمی دانشمندان اصفهان و نیشابوراز سده سوم تا هفتم هجری با تاکید بر علم حدیث و قرائت

مریم پروی نیان؛ اصغر منتظرالقائم؛ علی اکبر عباسی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 بهمن 1401

https://doi.org/10.22108/jhr.2022.134360.2387

چکیده

تعامل علمی در تمدن اسلامی زمینه بالندگی مراکز علمی و رشته‌های مختلف علوم را فراهم کرد. نیشابور به‌عنوان یکی از مراکز مهم علمی جهان اسلام به خصوص در زمینه دانش حدیث و با داشتن امتیازات ویژه در جذب عالمان ... بیشتر تعامل علمی در تمدن اسلامی زمینه بالندگی مراکز علمی و رشته‌های مختلف علوم را فراهم کرد. نیشابور به‌عنوان یکی از مراکز مهم علمی جهان اسلام به خصوص در زمینه دانش حدیث و با داشتن امتیازات ویژه در جذب عالمان اصفهان به نیشابور موفق بود. تعداد این عالمان و محدثان اصفهانی در نیشابور در قرن چهارم و پنجم به دلیل شرایط نیشابور به هفتاد نفر رسید. شماری از عالمان نیشابور نیز در اصفهان حضور یافتند. برخی از عالمان و محدثان اصفهان به خصوص کسانی که مذهب شافعی داشتند با سفر به نیشابور بر جریان حدیثی نیشابور تاثیرگذار شدند و جزو مشایخ محدثان مشهور نیشابور قرار گرفتند. این نوشتار بر آن است تا با روش توصیفی و تحلیلی این سوال را بررسی کند چه عاملی در تعامل محدثان و عالمان نیشابور و اصفهان در قرن چهارم و پنجم موثر بود؟ چگونه محدثان اصفهان در دانش حدیثی نیشابور تاتیر گذاشتند؟ محدثان اصفهان به دلیل رونق مذهب شافعی در نیشابور و امتیازاتی که برای پیروان مذهب شافعی فراهم بود در قرن چهارم و پنجم به نیشابور سفر کردند و به تعامل علمی با محدثان نیشابور پرداختند. همچنین برخی محدثان اصفهان با حضور در نیشابور جزو مشایخ و اساتید محدثان بزرگ و مشهور شافعی مذهب نیشابور شدند و دستاورد این تعامل وجود روایات محدثان اصفهانی در تالیفات محدثان مشهور نیشابوری بود که به طور محسوسی در تالیفات محدثان مشهور نیشابور به چشم می‌خورد.

مشاهده مقاله

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 15 (1402)

دوره 14 (1401)

دوره 13 (1400)

دوره 12 (1399)

دوره 11 (1398)

دوره 10 (1397)

دوره 9 (1396)

دوره 8 (1395)

دوره 7 (1394)

دوره 6 (1393)

دوره 5 (1392)

دوره 4 (1391)

دوره 3 (1390)

دوره 2 (1389)

دوره 1 (1388)

دوره و شماره: مقالات آماده انتشار

مقاومت در برابر سیاست رفع حجاب دولت رضاشاه- مطالعه موردی: عدم همراهی قشر متوسط جدید آذربایجان

چکیده

اعتبارسنجی گزارش‌ کشتی گرفتن پیامبر(ص) با رکانه بن عبد یزید و معجزه حرکت درخت در منابع اسلامی

چکیده

تبیین و تحلیل سیر ارتباط علمی دانشمندان اصفهان و نیشابوراز سده سوم تا هفتم هجری با تاکید بر علم حدیث و قرائت

چکیده